حق رای، شرایط آن و چگونگی تنظیم قوانین انتخاباتی از مسائل مورد بحث سیاستمداران و قانونگذاران بوده است و در دنیای دیجیتال امروز نیز این چالش ها با پدیدار شدن روش های نوین رای گیری مانند انتخابات آنلاین پویایی خود را حفظ کرده و کار را برای تصمیم گیرندگان این حوزه سخت کرده است.
تعریف مرسوم یک نظام دموکراتیک به داشتن حق رای شهروندان یا اعضای آن خلاصه میشود. با توجه به فراگیر شدن نظام دموکراتیک در یک کشور، گستردگی آن آرام آرام بیشتر شده و تاثیرات آن را میتوان در برگزاری انتخابات اتحادیه ها و اصناف، انتخابات دوره ای احزاب و در یکی از جزئی ترین حالات، میان اعضای یک مجتمع مسکونی نیز انتخابات دوره ای برای مدیریت مجتمع برگزار میکنند.
حال که تاثیرات گسترده دموکراسی در بخش های مختلف یک جامعه را بررسی کردیم، دریافتیم که تقریبا همه ی افراد به نوعی با انتخابات و رای گیری در زندگی خود درگیر خواهند شد.
در تمامی انتخابات درصد مشارکت اعضا مهم ترین فاکتور موفقیت انتخابات تلقی میشود. اعضا برای مشارکت نیاز به اعتماد به سیستم رای گیری دارند تا از تاثیرگذاری رای خود اطمینان حاصل کنند. در هر انتخابات رای دهنده دو نوع حقوق دارد: حقوق نوع اول مربوط میشود به اساسنامه و آنچه در شورای مرکزی تصمیم گرفته شده و حقوق نوع دوم وابسته به سیستم رای گیری است. در این مطلب سعی داریم حقوق مشترک رای دهندگان در انتخابات آنلاین را بررسی کرده و نگرانی هایی که در ارتباط با یک سیستم رای گیری آنلاین وجود دارد را پاسخ دهیم.
"اهمیت برگزاری انتخابات توسط یک سامانه انتخابات بی‌طرف"
اولین حقی که رای دهنده در انتخابات آنلاین دارد، حق محرمانگی رای است که سیستم رای گیری آنلاین موظف است تمامی شرایط را برای محرمانه نگاه داشتن رای مهیا کند. صداقت و خالص بودن آرا یکی از اهداف پایه ای هر انتخابات است که در صورت نبود محرمانگی آرا این هدف را مخدوش میکند. محرمانگی آرا در نهایت، برای ایجاد اعتماد استفاده می شود. همیشه مهم است که ناشناس بودن آرا نقض نشود، در غیر این صورت اعتماد از بین می رود و بازسازی آن بیشتر طول می کشد.
یکی دیگر از حقوق رای دهندگان در انتخابات آنلاین، تامین امنیت رای اخذ شده توسط سامانه رای گیری آنلاین است. هر فرد نگرانی هایی بابت ثبت نشدن، دست کاری، هک شدن و... دارد که در دنیای آنلاین امروزه یک نگرانی درست و به جا هست. حفاظت از زیرساخت‌های انتخاباتی و رأی‌دهی در برابر حملات از جمله دستکاری یا نفوذ در شبکه‌ها اغلب موضوعی است که در عین اهمیت بالای آن در یک انتخابات آنلاین، موضوعی است که کمتر به آن پرداخته میشود و در صورت وقوع یک اتفاق هر چند کوچک صحت و سلامت تمام انتخابات علیرغم تلاش های مسئولان برگزاری از بین میرود. یکی از رایج ترین اتفاقات امنیتی که در انتخابات آنلاین ممکن است رخ دهد، عدم امکان ثبت رای توسط خود رای دهنده است که به دلایل متعددی مانند نداشتن اطلاعات کافی درباره نحوه برگزاری ممکن است رخ دهد. یک سامانه رای گیری آنلاین میبایست با ارائه روش های احراز هویت با امنیت بالا از بروز این اتفاقات جلوگیری کند. سامانه رای گیری آنلاین رای شمار در این راستا، با بهره گیری از سرویس های احراز هویت سامانه ثبت احوال و سامانه شاهکار ( شبکه احراز هویت کاربران ارتباطی) تمامی نگرانی های در این خصوص را برطرف کرده و به برگزارکنندگان و رای دهندگان نوید برگزاری یک انتخابات امن را می‌دهد.
در یک انتخابات آنلاین که آرا در سرورهای سامانه رای گیری آنلاین ذخیره میشود، رای دهنده حق دریافت رسید رای خود را دارد. در صورت عدم امکان ارائه رسید رای، رای دهنده میبایست بتواند رای ثبت شده خود در سیستم پس از تایید نهایی را ببیند. در اپلیکیشن و وب اپلیکیشن رای شمار، رای دهندگان میتوانند رای نهایی ثبت شده در سیستم را مشاهده کنند.
"آیا سامانه‌های رای گیری آنلاین قابل اعتماد هستند؟"
با در نظر گرفتن تازگی برگزاری انتخابات به صورت آنلاین، دغدغه های رای دهندگان برای اعتماد به سامانه های رای گیری آنلاین نیز شکل تازه ای به خود گرفته است که در این مقاله چند مورد از مرسوم ترین آنها را بررسی کردیم. سامانه رای گیری رای شمار همواره در تلاش برای فراهم آوردن امکانات بیشتر و در نتیجه تامین امنیت و صحت انتخابات است.
